Bijlage 3 Soortelijke massa en λ-waarde van bouwmaterialen
Bij λ-waarden (lambda-waarden) wordt onderscheid gemaakt tussen de λD-waarde en λreken-waarde. De eerste, λD, betreft de warmtegeleidingscoëfficiënt van het materiaal 'in het laboratorium bepaald' (de D staat voor Declared) en de tweede waarde, λreken, de waarde waarmee gerekend mag worden. De rekenwaarde is voor isolatiematerialen in de meeste gevallen gelijk aan de λD-waarde, maar voor enkele materialen en toepassingen moet de waarde gecorrigeerd worden voor vochtopname, veroudering (in ruime zin) en temperatuur. Hiervoor zijn enkele correctiefactoren in gebruik, zie NEN 1068 [107]. Een voorbeeld is de factor van 1,05 die gebruikt wordt voor het in het werk 'los' aanbrengen van bijv. minerale wolvlokken, in nieuwbouwconstructies die speciaal ontworpen zijn voor in het werk isoleren. Bij metselwerk moet men ook rekening houden met de voegen. In NEN 1068 zijn daarvoor tabellen opgenomen voor de λ-waarden inclusief voegen.
De bijgaande λreken-waarden (lambda-reken-waarden) zijn indicatief. Gebruik daarom voor definitieve berekeningen altijd officiële gegevens (met certificaat) van de desbetreffende fabrikant.
Wanneer voor de soortelijke massa en de λ-waarde twee waarden zijn gegeven, kan de λ-waarde voor een tussenliggende waarde van de soortelijke massa lineair worden geïnterpoleerd.
Diverse leveranciers van isolatiematerialen hebben op hun sites [246] veel nuttige en toegankelijke informatie vermeld over het rekenen met λ-waarden t.b.v. het bepalen van Rc-waarden. Ook zijn soms rekenmodellen te downloaden. Bijgaande tabel geeft een overzicht van de soortelijke massa en λ-waarde (rekenwaarde) van gangbare bouwmaterialen (afbeelding B.3-1). Alle waarden zijn indicatief en zijn afkomstig uit NEN 1068 en uit gegevens van fabrikanten.
Afb. B.3-1 λ-waarde van gangbare bouwmaterialen
| Materiaal | Soortelijke massa [kg/m³] |
λreken
[W/m·K] |
|
| Droog binnen milieu | Overig | ||
| Beton | |||
| Normaal gewapend grindbeton | 2300 | 1,83 | 2,06 |
| Lichtbeton | 1900 | 1,28 | 1,44 |
| 1600 | 1,03 | 1,16 | |
| Cellenbeton | 800 | 0,23 | 0,25 |
| 600 | 0,17 | 0,19 | |
| 400 | 0,12 | 0,13 | |
| Metselstenen | |||
| Gevelklinkers, hardgrauw | 1900 | 0,90 | 1,21 |
| Rood/boerengrauw | 1500 | 0,64 | 0,87 |
| Kalkzandsteen | 1750 | 1,14 | 1,52 |
| Porisosteen | 1350 | 0,57 | 0,76 |
| Pleisterlagen | |||
| Cementpleister | 1900 | 1,0 | |
| Kalkpleister | 1600 | 0,70 | |
| Gipspleister | 1300 | 0,50 | |
| Isolerend pleister (bijv. met ps-bolletjes of geëxp. kleikorrels) | 0,08 - 0,11 | ||
| Hout- en plaatproducten | |||
| Hardhout | 800 | 0,21* | |
| Naaldhout | 550 | 0,13* | |
| Multiplex | 700 | 0,17 | |
| Hardboard | 1000 | 0,30 | |
| Zachtboard | 250 -300 | 0,10 | |
| Houtwolcementplaat | 350 -700 | 0,10 - 0,23 | |
| Houtwolmagnesietplaat | 400 - 700 | 0,14 - 0,23 | |
| Rietvezelplaat | 250 -350 | 0,08 - 0,09 | |
| Isolatiematerialen** | |||
| Kunststofschuimen | |||
| Geëxpandeerd polystyreen (EPS) | 15 | 0,04 | |
| Geëxpandeerd polystyreen (EPS) | 20 - 25 | 0,030 - 0,035 | |
| EPS met natuurlijke grondstoffen | 35 | 0,034 | |
| Geëxtrudeerd polystyreen (XPS) | 30 - 40 | 0,027 | |
| Geëxtr. Polystyreen (XPS)(CO2 geblazen) | 25 - 45 | 0,025 - 0,036 | |
| Polyurethaan (PUR)(H) CFK-vrij | 30 - 35 | 0,023 - 0,029 | |
| Polyurethaan (PUR) ter plaatse gespoten | 30 - 35 | 0,035 | |
| Polyisocyanaat (PIR) | 30 - 35 | 0,026 | |
| Resol met HCK | 35 | 0,021 - 0,025 | |
| Anorganische materialen | |||
| Minerale wol (glas- en steenwol) | > 35 | 0,030 - 0,040 | |
| Geëxpandeerde kleikorrels (cement gebonden) | 600 - 1200 | 0,10 - 0,20 | |
| Perliet (los gestort) | 100 - 120 | 0,045 - 0,055 | |
| Vermiculite | 70 - 100 | 0,05 - 0,06 | |
| Organische materialen | |||
| Geëxpandeerde kurk | 100 - 200 | 0,041 - 0,046 | |
| Stroleem | 300 - 1600 | 0,1 - 0,7 | |
| Cellulose | 30 - 60 | 0,04 | |
| Vlaswol | 25 - 50 | 0,035 - 0,04 | |
| Houtwoldeken | 55 | 0,038 | |
| Houtwol isolatieplaat | 140 - 180 | 0,040 - 0,045 | |
| Wol van gerecyclede kleding | 25 | 0,039 | |
| Strobaal liggend (stro loodrecht op gevel) | 90 - 110 | 0,06*** | |
| Strobaal op zijn kant (stro evenwijdig aan gevel) | 90 - 110 | 0,045*** | |
| * Loodrecht op vezelrichting.
** Officieel heten alleen materialen met een λ-waarde ≤ 0,06 W/(m·K) 'isolatiemateriaal'. *** Bron: Bouwen met stro; Michel Post e.a., Uitgeverij Aeneas, Boxtel, 2013. |
|||
| Een reflecterende folie, grenzend aan een luchtspouw ≥ 20 mm en niet of zwak geventileerd, aan één zijde van een isolatiemateriaal levert een extra Rc-waarde van 0,39 m²·K/W | |||
