9.3.6 Warmtepompboiler
Een warmtepompboiler [223] gebruikt de warmte uit de afgevoerde ventilatielucht uit een woning als warmtebron om tapwater te verwarmen. De warmte uit de ventilatielucht van 20 °C wordt afgekoeld naar circa 5 °C en tegelijkertijd wordt het tapwater opgewarmd van 10 °C naar 60 °C (paragraaf 7.3.3 voor een uitleg van de warmtepomp). Omdat hoge temperaturen gemaakt worden is het rendement van een warmtepompboiler niet zo hoog als dat van een warmtepomp voor ruimteverwarming. Het rendement is ook sterk afhankelijk van het fabricaat. De forfaitaire COP’s van warmtepompboilers (warmtepompen op ventilatieretourlucht) liggen tussen 1,4 en 2,2.
De compressor van de warmtepompboiler heeft een relatief klein elektrisch vermogen (circa 0,5-1 kW) waarmee het bij voorkeur continu warmte uit de ventilatielucht omzet in warmtapwater. Omdat het na een grote tapping langer duurt voordat het afgenomen tapwater weer is bijgevuld is de warmtepomp voorzien van een grote boiler van minimaal 150 liter.
Maak de inhoud niet te groot, want dat vergroot het stand-by verlies en daarmee het energieverbruik. Als er niet genoeg warmte beschikbaar is in de ventilatielucht zal de ventilatie naar een hogere stand geschakeld moeten worden of wordt de warmteproductie overgenomen door een elektrisch (weerstands)element. Dat is allebei energieverspillend en dus ongewenst. Zorg in het ontwerp ervoor dat de minimale ventilatiehoeveelheid van de warmtepompboiler overeenkomt met de minimum ventilatie van de woning. Dat is vooral kritisch als CO2-gestuurde ventilatie wordt gebruikt.
Let op!
Houd in het ontwerp rekening met de geluidproductie van een warmtepompboiler.
Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning (uit de ventilatielucht) is niet te combineren met een warmtepompboiler omdat de warmte uit de ventilatielucht slechts toereikend is voor één van beide toepassingen.
Afb. 9.23 Een schema van een warmtepompboiler (boven). Foto WP-boiler (Bron: Oosterbeek) (onder)
Het basisprincipe in de NTA 8800 is dat warmte die bronzijdig door een warmtepomp wordt gebruikt (de warmte die de warmtepomp in gaat), hernieuwbare warmte is. De enige uitzondering daarop vormt de warmtepomp op ventilatieretourlucht. Bij een warmtepomp op ventilatieretourlucht is namelijk niet met zekerheid te zeggen of die warmte een hernieuwbare oorsprong heeft. Het is goed mogelijk dat die warmte opgewekt is met bijvoorbeeld een gasketel. Een ventilatieretourlucht warmtepomp levert om die reden geen positieve bijdrage aan de derde BENG indicator.
In de gestapelde bouw, zowel nieuwbouw als renovatie, kan de warmtepompboiler zinvol ingezet worden als vervanger van elektrische boilers of afvoerloze keukengeisers. In nieuwbouwprojecten waar geen gebalanceerde ventilatie wordt toegepast kan de warmte uit de afgezogen ventilatielucht ook collectief benut worden voor warmtapwater of ruimteverwarming. Hoewel de woningen bij voorkeur individueel worden voorzien van een mechanische ventilatie box zal deze afzuiging in de hoogbouw ondersteund moeten worden door een centrale afvoerventilator. Hierbij is het eenvoudig deze te koppelen aan een warmtepomp.
