Geluid dat in een vertrek wordt geproduceerd, brengt via de lucht ook de omhullende constructie in trilling. Dientengevolge zal het geluid langs verschillende wegen doordringen in een naastliggende ruimte, waardoor een hinderlijk geluidniveau kan worden veroorzaakt. De mogelijke transmissiewegen zijn schematisch weergegeven in figuur 1. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen directe transmissie via de scheidingsconstructie en zogenaamde flankerende transmissie, waar alle overige (indirecte) transmissiewegen in worden vervat, voor zover deze berusten op trillingoverdracht in de omhullende constructie.
figuur 1. Directe (1) en flankerende transmissie (2+3+4)
Naast directe en flankerende transmissie kan er ook nog sprake zijn van geluidlekken rond de scheidingsconstructie en van geluidoverdracht via aanpalende ruimten, het zogenaamde omloopgeluid.
Voor de geluidisolatie tussen de vertrekken in figuur 1 is in eerste instantie de transmissie door de scheidingsconstructie maatgevend. Daarom zal het begrip luchtgeluidisolatie eerst worden uitgedrukt in een meer handzame vorm, gebaseerd op de (meetbare) geluiddrukniveaus in het zend- en ontvangvertrek. Vooralsnog behandelen we dus alleen de directe transmissie en daarbij gaan we ervan uit, dat het geluidveld aan weerszijden van de scheidingsconstructie bij benadering diffuus is.
De invallende geluidintensiteit op de scheidingsconstructie aan de zendkant bedraagt:
(1)
hetgeen over een oppervlak S met transmissiecoëfficiënt t aan de ontvangkant een akoestisch vermogen de ruimte binnenbrengt ter grootte van:
(2)
Dit veroorzaakt in het ontvangvertrek een (gemiddelde) intensiteit, waarvoor geldt:
(3)
Waaruit volgt:
(4)
Hieruit volgt de definitie van de genormaliseerde luchtgeluidisolatie:
(5)
Waarin:
Lzend = geluiddrukniveau in het zendvertrek [dB]
Lontv = geluiddrukniveau in het ontvangvertrek [dB]
S = oppervlak van de scheidingsconstructie [m2]
Aontv = totale absorptie in het ontvangvertrek [m2 o.r.]
Formule (5) is uiterst bedrieglijk, omdat Rlu ogenschijnlijk afhangt van S en Aontv. Echter, het tegendeel is waar: elke variatie in S of Aontv veroorzaakt een verandering in Lontv , zodanig dat de term gelijk blijft en dus ook Rlu !
Met andere woorden: het geluidniveau in het ontvangvertrek is genormaliseerd. Met behulp van (5) kan de luchtgeluidisolatie van een constructie aan de hand van metingen bepaald worden, mits flankerend transmissie, omloopgeluid en geluidlekken geen rol spelen. Zulke ideale omstandigheden zijn vrijwel uitsluitend in een specifiek geluidtechnisch laboratorium te realiseren. Zoals we later bij de massawetten zullen zien, kan de luchtgeluidisolatie voor eenvoudige (monolitische) constructies nog wel berekend worden uit het gewicht per m2, maar bij meer complexe elementen als spouwconstructies, ventilatieroosters en suskasten zal vaak slechts een laboratoriummeting hiervoor uitkomst kunnen bieden. Voor een aantal veel gebruikte constructies zijn de resultaten van dergelijke metingen en berekeningen vermeld in publicaties van het Ministerie van VROM .
Is de luchtgeluidisolatie van een constructie eenmaal bekend, dan levert een iets andere schrijfwijze van (5) een praktisch instrument voor de prognose van het ontvangen geluiddrukniveau ten gevolge van directe transmissie tussen diffuse ruimten:
(6)
In de praktijk blijkt – bij een goed uitgevoerde constructie – het aldus voorspelde geluid-drukniveau 1 à 2 dB hoger te liggen ten gevolge van flankerende transmissie en geluidlekken via naden bij de randaansluitingen.
geluidisolatie enkelvoudige muren in dB bij | RA | |||||
massa [kg/m2] | 125 Hz | 250 Hz | 500 Hz | 1 kHz | 2 kHz | dB(A) |
80 – 100 | 33 | 35 | 36 | 41 | 48 | 38 |
101 – 125 | 34 | 35 | 37 | 43 | 50 | 39 |
126 – 160 | 34 | 36 | 39 | 45 | 51 | 41 |
161 – 200 | 35 | 38 | 42 | 48 | 53 | 43 |
201 – 250 | 36 | 39 | 44 | 50 | 55 | 44 |
251 – 320 | 38 | 42 | 46 | 52 | 57 | 47 |
321 – 400 | 40 | 44 | 49 | 54 | 59 | 49 |
401 – 500 | 42 | 45 | 50 | 55 | 60 | 50 |
501 – 630 | 44 | 47 | 52 | 57 | 61 | 52 |
631 – 800 | 45 | 48 | 53 | 58 | 62 | 53 |
tabel 1a. isolatiewaarden enkelvoudige steenachtige muren
geluidisolatie spouwmuren in dB bij | RA | |||||
massa [kg/m2] | 125 Hz | 250 Hz | 500 Hz | 1 kHz | 2 kHz | dB(A) |
161 – 200 | 37 | 42 | 45 | 52 | 59 | 46 |
201 – 250 | 38 | 42 | 48 | 55 | 61 | 48 |
251 – 320 | 39 | 43 | 50 | 57 | 63 | 49 |
321 – 400 | 40 | 43 | 50 | 58 | 64 | 49 |
401 – 500 | 42 | 46 | 52 | 59 | 65 | 52 |
tabel 1b. isolatiewaarden steenachtige spouwmuren
geluidisolatie dubbel glas in dB bij | RA | |||||
opbouw [mm] | 125 Hz | 250 Hz | 500 Hz | 1 kHz | 2 kHz | dB(A) |
4- 6- 4 | 22 | 23 | 23 | 32 | 35 | 26 |
4-12- 4 | 22 | 22 | 28 | 36 | 38 | 29 |
4-12- 6 | 22 | 21 | 29 | 37 | 37 | 29 |
4-12- 8 | 23 | 21 | 30 | 36 | 36 | 29 |
4-12-10 | 24 | 20 | 30 | 34 | 34 | 28 |
6-12- 6 | 23 | 20 | 31 | 36 | 31 | 28 |
6-12- 8 | 23 | 21 | 31 | 35 | 30 | 28 |
6-12-10 | 24 | 23 | 32 | 33 | 33 | 30 |
6-12-12 | 24 | 23 | 32 | 33 | 33 | 30 |
8-12- 8 | 24 | 23 | 32 | 35 | 31 | 30 |
8-12-10 | 24 | 25 | 33 | 33 | 32 | 31 |
8-12-12 | 24 | 26 | 33 | 33 | 33 | 31 |
4-25- 4 | 21 | 24 | 32 | 40 | 42 | 30 |
4-25- 6 | 22 | 26 | 33 | 41 | 41 | 32 |
4-25- 8 | 22 | 27 | 34 | 40 | 40 | 32 |
4-25-10 | 23 | 27 | 34 | 38 | 38 | 32 |
6-25- 6 | 22 | 27 | 35 | 40 | 35 | 32 |
6-25- 8 | 23 | 24 | 35 | 39 | 34 | 31 |
6-25-10 | 23 | 28 | 36 | 38 | 38 | 33 |
8-25- 8 | 22 | 29 | 36 | 39 | 35 | 33 |
8-25-10 | 22 | 29 | 37 | 37 | 36 | 32 |
tabel 1c. isolatiewaarden dubbel glas bij spouwbreedte 6-25 mm
geluidisolatie dubbel glas in dB bij | RA | |||||
opbouw [mm] | 125 Hz | 250 Hz | 500 Hz | 1 kHz | 2 kHz | dB(A) |
4- 50- 4 | 21 | 29 | 36 | 44 | 46 | 33 |
4- 50- 6 | 21 | 30 | 37 | 45 | 45 | 33 |
4- 50- 8 | 20 | 30 | 38 | 43 | 43 | 33 |
4- 50-10 | 20 | 31 | 38 | 42 | 42 | 32 |
6- 50- 6 | 20 | 31 | 38 | 44 | 39 | 33 |
6- 50- 8 | 22 | 32 | 39 | 43 | 38 | 34 |
6- 50-10 | 23 | 32 | 40 | 42 | 42 | 35 |
8- 50- 8 | 24 | 32 | 40 | 42 | 39 | 36 |
8- 50-10 | 25 | 33 | 40 | 40 | 40 | 36 |
8- 50-12 | 26 | 33 | 41 | 41 | 41 | 37 |
4-100- 4 | 24 | 32 | 40 | 48 | 50 | 38 |
4-100- 6 | 26 | 33 | 41 | 49 | 49 | 38 |
4-100- 8 | 27 | 34 | 42 | 47 | 47 | 38 |
4-100-10 | 27 | 34 | 42 | 46 | 46 | 38 |
6-100- 6 | 27 | 35 | 42 | 48 | 43 | 39 |
6-100- 8 | 28 | 35 | 43 | 47 | 42 | 39 |
6-100-10 | 28 | 36 | 43 | 46 | 46 | 40 |
6-100-12 | 29 | 36 | 44 | 45 | 45 | 40 |
8-100- 8 | 29 | 36 | 44 | 46 | 43 | 40 |
8-100-10 | 29 | 37 | 44 | 44 | 43 | 40 |
8-100-12 | 30 | 37 | 45 | 45 | 45 | 41 |
tabel 1d. isolatiewaarden dubbel glas bij spouwbreedte 50-100 mm
geluidisolatie gas gevuld & gelamineerd in dB bij: | RA | |||||
opbouw [mm] [kg/m2] | 125 Hz | 250 Hz | 500 Hz | 1 kHz | 2 kHz | dB(A) |
6- 12- 9 | 25 | 26 | 40 | 51 | 48 | 34 |
12- 12- 9 | 27 | 30 | 38 | 39 | 43 | 36 |
6- 20- 9 | 24 | 33 | 44 | 50 | 48 | 36 |
7- 12- 9 | 26 | 27 | 42 | 47 | 44 | 35 |
7- 20- 9 | 24 | 35 | 43 | 50 | 46 | 37 |
9- 20-11 | 25 | 40 | 51 | 57 | 58 | 39 |
tabel 1e. isolatiewaarden dubbel glas gasgevuld (xx = gelamineerd glas)
Over het algemeen is het geluidveld bij gevels aan de voorzijde niet diffuus, zodat de formules (5) en (6) niet zomaar toegepast kunnen worden. Figuur 2 schetst de situatie voor een vlakke golf, invallend onder een hoek θ. Het binnenkomende akoestisch vermogen wordt berekend op dezelfde wijze als bij formule (2); men dient alleen te letten op het type geluidveld aan de zendkant.
figuur 2. Weerkaatsing in een geluidgolf tegen een gevel
Veronderstellen we weer een diffuus geluidveld aan de ontvangkant, dan zal in analogie met (5) gelden:
(7)
Echter, het geluiddrukniveau aan de zendkant Lzend is samengesteld uit het geluiddrukniveau van zowel de invallende als de gereflecteerde golf:
(8)
zodat formule (7) geschreven moet worden als:
(9)
Let wel op: in deze formule is cosθ een gevolg van het “normaliseren” van Lzend. Het wil hier niet zeggen, dat Rlu,θ afneemt met θ .